Szkice z Lizbony w Willi Decjusza
Willa Decjusza w wiosennej bujnej roślinności otaczającego ją parku gości wystawę prac krakowskiej malarki Beaty Zuba, artystki, która tworzy, dzięki umieszczeniu prac w historycznych wnętrzach, dialog z miejscem. Taki właśnie tytuł nosi ekspozycja, która zaczyna się już przy wejściu, gdzie witają nas schody, zarówno te prawdziwe jak i te namalowane, prowadzące w głąb umieszczonego na zewnątrz obrazu. Będą one powtarzającym się motywem dominującym także we wnętrzu pałacu, gdzie zaczynamy rozglądać się już na dole – wpatrując się z pewnym niedowierzaniem i zachwytem w błękitne drzwi, tak doskonale dopasowane do otoczenia, jakby zostały do niego stworzone.
To jednak mylne wrażenie – obrazy te to „Szkice z podróży” do Lizbony, która stała się jedną z inspiracji artystki, urzeczonej portugalskimi azulejos, błękitnymi płytkami zdobiącymi domy lizbońskie i do których aluzje odkrywamy wstępując po schodach (tym razem prawdziwych), na pierwsze piętro, gdzie znajduje się loggia i pełne błękitu… ceramiczne mozaiki, doskonale zachowane i lśniące w wiosennym ostrym słońcu.
Wystawa prezentuje kilka najnowszych cykli artystki; nie tylko moje ulubione „Szkice z podróży”, rozmieszczone przemyślnie w różnych miejscach Willi Decjusza (dostrzegamy je też np. na parapetach otoczone roślinami i oświetlone światłem padającym z okien). Krakowska malarka szczególnie lubi efekty świetlne, a jej obrazy przesycone są wewnętrznym blaskiem wchodzącym w relację z promieniami słońca wnikającymi do środka przez szyby wielkich okien. To niemal mistyczne światło igra na powierzchni, zarówno wielkich płócien jak i prac o stosunkowo niewielkich rozmiarach.
Na obrazach pojawiają się schody, zwielokrotnione przez te autentyczne, realne, widoczne w renesansowym wnętrzu i zachęcające do wędrówki – i tej pomiędzy salami i piętrami Willi Decjusza i te wewnętrzne, w głąb siebie, we własne myśli, refleksje, marzenia, do których ta wystawa jest doskonalym pretekstem.
Znakomicie współgra najnowsze malarstwo z renesansowym wnętrzem, gdzie jeszcze niedawno wisiały dzieła dawnych mistrzów. Przemyślne ustawienie obrazów sprawia, że wnętrza zdają się być bardziej przestronne, a efekty iluzji pogłębiają się i widz momentami nie wie, czy to co widzi jest prawdziwe czy namalowane.
Na wystawie w Willi Decjusza obejrzeć można kilka malarskich cykli, przemyślanych głęboko, kryjących tajemnice, nie zawsze przyjemne, lecz raczej mroczne i ponure, jak te z uwiecznionych miejsc w dawnej Zofiówce w Otwocku; gdzie podczas II wojny światowej miała miejsce eksterminacja osób psychicznie chorych z Zakładu dla Nerwowo i Psychicznie Chorych Żydów oraz przetransportowanych tutaj wcześniej żydowskich pacjentów krakowskiego Szpitala im. Babińskiego.
Pojawiające się w twórczości Beaty Zuba mroczne wątki nie epatują widza, lecz skłaniają do refleksji i poszukiwania odpowiedzi na pytanie, co to za miejsce namalowane zostało z tak ogromnym pietyzmem, a tak drastyczne tematy i tragedie kryjące fragmenty pozornie zwykłej architektury ujęte zostały z ascetyczną wręcz powściągliwością.
Schody, okna, światło, gęsta materia malarska na pwierzchni, którą dostrzegamy dopiero przy zbliżeniu sie do obrazów. I te nietypowe miejsca gdzie wędrując po Willi odkrywamy obrazy współczesne, które zadziwiająco dobrze się tam czują. Willa Decjusza nigdy nie kojarzyła mi się z galerią sztuki, ale de facto poprzez tą ogromną całościową prezentację stała się totalnym muzeum sztuki – historyczne mury, gdzie podziwiać można piękne meble, żyrandole, stiuki, odkryły ciągłość dziejów.
Podobnie jak to się dzieje w szacownych murach wrocławskiego Muzeum Architektury, gdzie w dawnym prezbiterium i nawie kościoła bernardynów pokazywane są dzieła twórców najnowszych, tak też i w świeckiej rezydencji renesansowej w Krakowie współczesne obrazy tworzą nową artystyczną przestrzeń. Cykle „Tam”, „W stronę ciszy”, „W stronę światła” czy „Szkice z podróży” pozwalają widzowi wejść w tytułowy „Dialog z miejscem”.
Wystawa czynna do 25 kwietnia.
Ewa Mecner, kwiecień 2018